مرکز جهانی سنجش ذائقه و کیفیت مواد غذائی از میان 300 نمونه زعفران
جهان از کشورهای مختلف، در سال 2013 ، 2014 و 2015 میلادی زعفران افغانستان را به
عنوان باکیفیت ترین زعفران جهان معرفی کرده و قیمت آن نیز از زعفران ایران – به عنوان بزرگترین کشور تولیدکننده زعفران جهان – بالاتر است.
تولید زعفران از 500 کیلوگرم در سال 2007 میلادی به بیش از 2 هزار
کیلوگرم در سال 92 رسید. از آن سال کار آموزش کشاورزان برای کاشت زعفران به صورت
جدی اغاز شد و درحال حاضر نزدیک 1500 کشاورز برای کاشت این محصول در افغانستان
آموزش دیده اند و 180 دستگاه خشک کن زعفران در اختیار آنان گذاشته شده است.
هر کیلوگرم زعفران افغانستان در بازارهای جهانی بیش از 2 هزارو پانصد
دلار به فروش می رسد. اغلب این محصول افغانستان به کشورهای اروپائی صادر می شود و
امسال تفاهم نامه ای با چین به امضاء رسانده تا در صادرات این محصول با این کشور
همکاری کند.
زمین حاصلخیز عامل عمده کسب این عنوان برای افغان ها بوده است. این
محصول در ردیف محصولات «کم آب» قرار دارد و نیاز به آب کمی دارد.
وزارت کشاورزی و دامداری افغانستان گفته است که کشت زعفران را با کمک
های خارجی افزایش خواهد داد و مطابق با یک طرح جامع درازمدت، آن را جایگزین کشت
خشخاش خواهد کرد و موانع را از پیش پای کشاورزان کنار خواهد زد و تسهیلات لازم را
برای آنان فراهم می کند تا آنان بار دیگر به سراغ کشت خشخاش نروند.
افغانستان در دو سال گذشته با اجرای طرح ارتقای کیفی زعفران، گام به
گام از مرحله تولید، بهره وری و برداشت، پیش رفته و تولید این محصول را در هر
هکتار از 4 کیلوگرم به دو برابر افزایش داده است و قصد دارد تا این رقم به 12
کیلوگرم در هر هکتار برساند.
‘سکندر حسینی’ عضو آکادمی علوم افغانستان می گوید: هنوز هم برای بهبود
کیفیت و افزایش محصول به توجه جدی نیاز است و در کشت زعفران باید شرایط اقلیمی و
محیطی در نظر گرفته شود. در استان هرات به دلیل شرایط مناسب آب و هوایی می توانیم
کشت زعفران انجام دهیم اما در ولایت ننگرهار نه؛ نظر به آب و هوای ولایت ها باید
بررسی شود تا این کشت به دیگر استان ها گسترش یابد.
افغانستان در سال 1393 رقمی در حدود 3 هزار کیلوگرم زعفران برداشت کرد
که این رقم نسبت به سال ماقبل آن، یکهزار کیلوگرم رشد داشته که عمده این رقم متعلق
به استان هرات بوده است. در سال های گذشته بیش از 90 درصد تولید زعفران افعانستان
در این استان همجوار با مرزهای ایران تولید می شد، اما اینک تولید این محصول به 24
استان دیگر این کشور گسترش یافته است.
وزارت کشاورزی و دامداری افغانستان می گوید که امسال نزدیک به 6 هزار
کیلوگرم زعفران از مناطق مختلف افغانستان به خارج صادر خواهد کرد. برداشت این
محصول از توزیع 280 تن پیاز زعفران به دست آمده است. 230 تن از این رقم را وزارت
کشاورزی و 50 تن هم توسط انجمن ها و موسسه های غیردولتی توزیع شده است.
هم اکنون 14 شرکت تولیدی و 25 انجمن زعفران کار در استان هرات مشغول
فعالیت هستند.
مسئولان اداره کشاورزی هرات می گویند که پس از آنکه دولت اجرای طرح
جایگزین کشت خشخاش را با همکاری جامعه جهانی آغاز کرد، این استان در این عرصه پیش
قدم شد و درحال حاضر بیش از 900 هکتار از زمین های این کشور در استان های مختلف
زیر کشت زعفران قرار دارد و اینک منبع اصلی تامین کننده پیاز زعفران برای سایر
استان های افغانستان است.
با این حال کشت زعفران افغانستان از نظر کمی قابل مقایسه با ایران
نیست. ایران سالانه نزدیک به 140 تن زعفران به
ارزش بیش از 400 میلیون دلار صادر می کند و باوجود معرفی زعفران افغانستان در سه
سال پیاپی به عنوان برترین زعفران جهان، شناخته شده ترین محصول جهان با مشتریان
فراوان در بازارهای جهان است.
زعفران افغانستان در سال های گذشته باوجود کیفیت مناسب، فاقد بسته
بندی قابل قبول برای عرضه در بازارهای جهانی بود که در دو سال گذشته این مشکل
تاحدودی برطرف شده و علاوه بر آن، با کشور چین به توافق رسیده است که زعفران
تولیدی خود را به آن کشور و یا از طریق آن کشور به بازارهای جهانی صادر کند.
جایگزین شدن زعفران در زمین های زیرکشت خشخاش به امنیت افغانستان و
منطقه کمک خواهد کرد زیرا بخش زیادی از درآمد گروه های تروریستی در افغانستان از
محل تامین امنیت زمین های زیر کشت خشخاش کشاورزان و انتقال و فروش آن به بازارهای
بین المللی تامین می شود.
ایران به افغانستان در جایگزین کردن کشت زعفران به جای خشاش در این
کشور همسایه شرقی کشورمان کمک خواهد کرد و اعلام آمادگی کرده است تا کشت جایگزین
زعفران به جای خشخاش را در استان «بادغیس» افغانستان اجرا کند و از گسترش کشت این
محصول در آن کشور استقبال می کند.
سرعت رشد کشت و کیفیت زعفران در افغانستان